Namık Kemal İNTİBAH

Batı edebiyatının yazın türlerini ilk kez Türk toplumsal yaşamına yerleştiren Namık Kemal’in ilk romanı olan İntibah, 1876’da yayımlanmıştır. Edebî tür olarak romanın Türkçedeki ilk adımlarından biri olan İntibah, yalnızca bir aşk hikâyesi anlatmaz; aynı zamanda bireyin iç dünyasını, toplumsal rollerle çatışmasını ve Tanzimat Dönemi’nin ideolojik gerginliklerini de satır aralarına gizler. Namık Kemal’in kaleminden çıkan bu erken dönem romanı Ali Bey’in trajik serüvenini konu edinirken, aslında bir zihni- yet dönüşümünü ve ahlaki bir sarsıntıyı da sahneye taşır.

Romanda, Batılılaşmanın yüzeysel biçimleriyle donatılmış ancak iç dünyasında hâlâ geleneğin ve duygunun hüküm sürdüğü bir genç olan Ali Bey’in Mehpeyker ve Dilaşub arasında yaşadığı duygusal çalkantılar, bireysel özgürlük ile toplumsal normlar arasındaki kırılmayı işaret eder. İn- tibah, olay örgüsünden çok, bu çatışmalı alanın nasıl kurulduğuna dair ipuçlarıyla önemlidir. Namık Kemal, bireyi eğitmek isterken okuru da bir vicdan muhasebesine davet eder.

Bugün İntibah’ı okurken yalnızca Ali Bey’in hikâyesini değil, modern Türk edebiyatının doğuş sancılarını, birey-toplum ilişkilerinin kırılgan doğasını ve yazınsal türlerin henüz emeklediği bir dönemin heves ve kusurlarına da tanıklık etmiş oluruz.