Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nden Seçmeler

Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nden Seçmeler kitabı Okuryazar etiketiyle çıktı!

Çocukken babasından, yakınlarından dinlediği öykülerden, söylencelerden ve masallardan etkilenen Evliya Çelebi bir gece rüyasında Peygamber’i gördüğünü, ondan “şefaat ya Resulallah” diyecek yerde şaşırıp “seyahat ya Resulallah” dediğini, bunun üzerine Peygamber’in ona gönlünün uyarınca gezme, uzak ülkeleri görme olanağı verdiğini yazar. 1635’te önce İstanbul’un bütün yörelerini dolaşmaya, gördüklerini ve duyduklarını yazmaya başlar. Orta Avrupa ve Balkanlar’dan Kırım ve Kafkasya’ya, Anadolu’dan Mısır ve Arabistan’a kadar uzanan toprakları dolaşır. Gezdiği bu yerlerde toplumların yaşama düzenini ve özelliklerini yansıtan gözlemleriyle kurduğu Seyahatnâme’si 10 ciltten oluşmaktadır.

Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme’si zengin anlatım gücü, dilinin akıcılığı, şiirselliği ve yer yer eğlenceli nüktedanlığı ile Türk edebiyatının klasikleri arasında yer alır. Döneminin ağdalı nesir geleneğinin dışında, günlük konuşma diline yakın bir Türkçeyle kaleme alınmıştır. Evliya Çelebi, gezdiği yerlerde gördüklerini ve duyduklarını yalnız aktarmakla kalmamış, onlara kendi öznel yorumlarını, düşüncelerini de katarak gezi yazısına yeni bir içerik kazandırmıştır. Seyahatnâme, tek başına bir gezi kitabı olmasının dışında antropolojik, etnografik ve sosyolojik pek çok yapıyı da bünyesinde barındırır. Seyahatnâme’de söylenceler, masal, mâni, ağız ayrılıkları, halk oyunları, giyim kuşam, düğün, dernek, eğlence, inançlar, karşılıklı insan ilişkileri, komşuluk bağlantıları, toplumsal davranışlar, sanat ve zanaat varlıkları önemli bir yer tutar.